Bu aṯro këtwolan meqëm ǧalabe cadat ẖalye, šafire, basime w mbarxe. Hani qay mvayci? Qay lawinalle moro? Laltaẖ kaṯowo Jan Beṯ-Şawoce kṯëwle b karyo cal cade d këtwo l yawmo d 1 Nisën, MM (Meqëm më Mšiẖo) w BM (Bëṯër më Mšiẖo).

1 nisën brixo!

Qay këmcayḏina 1 nisën?

BM (Bëṯër më Mšiẖo) šato 37, b Urhoy w lë ẖḏora maqbelan Mšiẖo moro w maxlëşono l ruẖayna. Azzan bëṯre-bëṯre. Ucdo ste bëṯrena, mene lë qţëcina.

Ab babe qamoye, hedi-hedi bdalle d maqlëbi kul mede d këtwolan MM (Meqëm më Mšiẖo) cal ëšme dë Mšiẖo w di mšiẖuṯo d sëmlan.

Ab babe qamoye, hënne mtakazze bi cito: Mën gëd howe ẖalal? Mën gëd howe ẖaram? Hawxa maẖëtte w maţina lu yawmano cam u ẖalal w ẖaram dë ţralle. Hani, man mënayna bcëţle, mfatašle, mbaẖbašle, mpaẖpaṯle,… aclayye? Haka kit nošo, nfaqu li ẖolo! Lë minakfitu …

Meqëm, yacni MM, gab ac came kulle, kul ẖa këtwole taqwim diḏe. Af fërsoye, ar rëmoye, ay yawnoye,… aẖna ste këtwolan hawxa taqwim. Bu taqwim 1 nisën riše d šatowa. Hëwewo saṯwo ǧalabe yaquro, lë mëţcanwo. Bu rabëc bëdewo talgo, gliḏo,… fešarwo, b yawmo d 1 Nisën i ţabica rëqḏowa bu šëfro d yariquṯo, ab babe d MM maẖëtte u yawmano yawmo qamoyo l šato ẖaṯto.

Gabayna cito, zabno yarixo mdawamla cal u taqwim catiqo. 1 Nisën, cayn xëd MM, micayaḏwo cam ẖago rabo. Këtwole šabṯo aw zëd d yawmoṯo baţlone. An noše cwodo b iḏayye lë dayqiwo. Këtwolle ẖage d fëşẖo, buwwe tiyatro, mosiqa, ẖanake, qëšmore, pelawaniye, spor, şaydo, mëštawoṯo, ẖëngaliyo b mëdone mšakle. B kul dëkṯo ste cal aṯro d Ošuristan, ac cadat mšaklewën. Bas b kul dëkṯo cbodo rabo këtwo li quwwe d këtwola li ţabica.

Aṯi u Kačal.

Cito, bdela hedi-hedi d rëẖqo mu taqwim d këtwolle l babe qamoye. Mëstacmalle b dukṯe bi kṯawto taqwim hëjri. Bëṯër qalëb u taqwim naqla ẖreto, han naqla l yawnoyo, hul ucdo, mede catiqo gëšt, mën d këmtarjëmina kit acle ”šato yawnayto w šato d moran…”

Maḏco cal hawxa lawilan w aẖna ste lë mšayelan …. caksna, b maḏco raẖëqina mu maḏco, malwašlan kul mede cam alfo bahdalat l ǧer më ruẖayna.

***

Bu Ţuro …

Nacimowi, bas d uṯewo yarẖo d nisën, an noše amţanwo ţalo, gelo, ftile mu ţuro. Şafrawoṯo hëwewo nuqţe rabe d maye cal u gelo, hano ëmmiwole ţalo. Maltëmiwole b sëfoqo, amţanwole lu bayto. An noše ëmmiwo: Amţelan i bërëkṯo d nisën! Maẖtiwole bu ẖalwo w bu qaţiro lašan d howe brëkṯo d nisën buwwe. Yacni d zoyëd bi brëkṯo d nisën. Haṯe cadewa.

Mayciwo qaţiro bu gawdo, mëfqiwo mene zëbdo w dawǧe. Kul yawmo mayciwo. I zëbdo mëd hawyo ǧalabe, mafšëriwola saymiwola mëšẖo l mëklo. Ad dawǧe ste mena šutanwonne w mena ste saymiwonne šurdan, labaniye,…

An niše i naqla d maltëmiwo ţalo, zëmriwo. Maltëmiwo w zëmriwo zmoro d ẖubo. Haka ẖḏo këtwole ẖa b leba, ëmmowa:

ţalo l dalalo d lebi,
ma ema gëd oṯët,
w cëbrët b cebi?

šmacli!
haw kibi kloyo këlyono
këmmallox ”kaṯyono, kaṯyono”

emi këlle ţëryoli
mu lebo këmmallox:
Alo bu darbono, kaṯyono! …

Ftiẖ tarco d Almanya, hedi-hedi i cadaṯe w ǧalabe cadat bdalle d qaymi mi ẖolo.

Ac cadatani w ǧer cadat, kobëc d huwelan maḏco aclayye, kulle këtte macna mu tarix d Beṯ-Nahrin. I cade folkloryo, be aydarbo an noše klaymi b damso d ẖago l raqḏo, hawxa ste laymiwa lë ẖḏor d ǧalabe cadat. Liyamwo camo w këtwolle cadat l hawxa yawme.

Hani latwayye bas gaban, gab kul camo këtwo cadat catiqe, hënne mdawmënne w aẖna ţrallan.

1 nisën brixo!

 

Jan Beṯ-Şawoce