Hawilan bu Swed 40 šne. An nacime d këtlan, rabe d ramẖël, kmo kṯowe këtte d qorën xëd ẖkeye, qëşşa, roman aw hayalla mede b lišono d emo şurayt? U jawab, lo mede! Qayo?
B Ţurcabdin, taqrib b kul bayto, këtwo nošo d maẖke ẖkeye l nacimo. Xaşaţan qašto, an nacime meqëm d dëmxi, hënne bag gale šţiẖe, cal i cëtmo, šëmciwo li ẖkeye d maẖkiyowa i qašto. An nacime dlo ẖës šëmciwo hul d rofën, bëṯër ţëwciwo w hedi šanṯo basëmto hul şafro dëmxiwo.
Ma ẖkeyatani an nacime huwewolle fanţazi w cëlmo d ruẖayye. Cayšiwo acme. Harke bëdanwo d rëẖmi u ẖaywan, harke bëdanwo an nacime dë myaqri an noše d këtwën b cëmro rabo. Lag gawre ëmmiwo: cammo w ẖolo. Lan niše ste ëmmiwo: Camṯo, ẖëlto w dado.
Aṯina l Awruppa, qašto aw ǧer nošo d maẖke ẖkeye haw fayëš. Mën saymina? Lë mëftakarlan! An nacime ţrallan dlo fanţazi dlo cëlmo d nacime. An nacime d këtlan, adyawma b Awruppa mëqqa ţwirene? Ţurenalle hawxa ţwire? Dlo kṯowo, dlo ẖkeye,… w dlo lišono d emo?
Ëno më zawno mërli: Lo! Lë kowe d fayši an nacime dlo kṯowo w dlo lišono. Hawxa bdeli d cëwadno b lišono d emo…
Šato 2011. Prof. Šabo d Be-Qašo Yaẖqo, (mëdhoyo) huleli xabro, omër: Jan, ţlib mini d somno kṯowo d ”Alice in Wonderland” b lišono şurayt. Gëd mëfrës b Amarika xëd šëkël d yubolo d 150 šne lu kṯowo b ǧalabe lišone. Ma këtlux zabno d saymëtle? Ono ǧalabe lbikono, mën këmmat?
Dlo kloyo madcarli acle: Cal ac cayne gëd samne!
U cwodo cam Alis hawxa bdewole …
I ẖkeye d Alis, mtarjëmoli më lišono swedi ”Alice i Underlandet” lu şurayt. Maclumyo kit bu tërjomo swedi marduṯo w şënca skandinaviye… Haṯe aydarbo gëd mënqolo lu şurayt?
Qamayto qreli u kṯowo, naqla-tarte. Hawino acme ẖawro, cabërno bi hawa d këtle. Maẖësli ruẖi b gawe, hawxa hedi-hedi maẖëtli qumi lu cwodo du tërjomo.
Bu tërjomo mëstacmeli lišono şurayt d Mëḏyaḏ. Harke ste u yuqro du tërjomo, hawi zëd yuqro l marduṯo w lo cwodo adabi. Hawxa i ẖkeye nqilo li marduṯo şërayto d këtle lu nacimo.
***
Gaban bu Ţuro cadewa, i ẖkeye d huwyo l nacimo b şurayt, u maẖkiyono [i maẖkiyoniṯo] kmanţe i ẖkeye bu tëẖkiyo l darǧo du nacimo. I naqla d këwyo b darǧo du nacimo, u maẖkiyono, kowe huwwe ste bu darǧo nacimo, kcobër bi ẖkeye w kowe makrëxono d lišono d nacimo d fëhamle. Harke kmancëm ruẖe w kmancëm kul mede d kito cabiro bi ẖkeye lu nacimo.
Mawxa b şurayt kit lišono xaş l nacimo. Haṯe këmminala b şurayt ”cëlmo d nacimo”. Harke qamayto kbode u nacimo d fohëm u cëlmo d ruẖe, kuwele fanţazi cal i ţabica, cal u ẖaywan w cal u nošo d kowe lë ẖḏore.
Mawxa, dlo zëcṯo u nacimo nëfaqwo li ţabica bu Ţuro. Tamo yëlafwo mën këtla bu rabëc, mën këtla bu qayţo, mën këtla bat tëšerën w mën këtla bu saṯwo. Dlo qrayto w dlo kṯawto, huwewole xëzne zangin b meẖe w b lebe b lišono d këtwole. Hawxa mi nëcmuṯo rëẖamwo u ẖaywan w samwole ẖawro d ẖaye l ruẖe. Yacni b kul fëşẖo, ẖëwewo u ẖaywan ţuroyo l gabe w samwole baytuṯo. Huwewole moro cayn xëd ruẖe.
Bi sëbbe di ẖubo lu ẖaywan, bu Ţuro hawi ẖadisat w fayiši xëd maṯle w cëbra bayn dan noše. Maṯlo këmmi: Qţil šawco gawre lašan faro! Qţil šawco gawre lašan kalbo!
Këtwo cade, ẖaywan baytoyo d mivayacwo, ar rabe du bayto, bëṯër mu dwoqo bu tanuro, mhawriwo cal u ẖaywan mvayco. Maṯlo mhawriwole: Ya ẖaywan! Mu šawţo d azzox, fako b femayna lë knoẖët! Amţelox Şawmo Rabo aclayna, dcar meqëm d howe aclayna šabṯo d ẖašo!
Hawxa saymiwo am more, hedi u ẖaywan mvayco uṯewo w ducarwo lu bayto.
Ba ẖkeyat hëwewo ẖëyewën maḏërone lu nošo. U nacimo šumacwolle w yulafwo, aydarbo kibe howe raẖuqe mu ẖaywanano, dlë maḏër lo huwwe w lo ǧer mene. Maṯlo l hawxa, i naqla nacimo d ẖuzewo laẖmo mẖalqo b arco, madwole w maẖëtwole b naqwo dë siyoǧo. Uḏacwo u nacimo, tamo kcoyëš ẖayyat w ciqarwe kafine. Ţurewolle u laẖmo xëd mëklo lašan dlë maḏiri l noše bi sëbbe du kafno d këtte.
Bu tëẖkiyo di ẖkeye, u nacimo fëhamwo otomatik d kit ”cëlmo d rabo”. Tamo kul nošo luwwe, haka gawroyo cammo w ẖoloʹyo, b ëšme lẖuḏe lë qurewole, haka aṯtoyo cayni mede camṯo w ẖëltoʹyo, b ëšma lẖuḏe lë qurewola. Hawxa bëdewo gab u nacimo iqoro l rabo b gawe du kanšo.
